Maatcilinder
- Vervaardiger: Leo Baekeland
- Datering: ca. 1909
- Plaats: New York, USA
- Collectie: Geschiedenis van de Wetenschappen
Wie is Leo Baekeland?
Leo Baekeland is wereldwijd bekend als de uitvinder van bakeliet: de eerste volledig synthetische kunststof. Hij was Doctor in de Natuurwetenschappen en assistent van Théodore Swarts aan het Gentse Laboratorium voor Algemene Chemie. In 1889 vertrok hij naar de verenigde Staten waar hij in 1893 een bedrijf oprichtte voor de ontwikkeling en productie van Velox fotopapier.
Wat is bakeliet?
Bakeliet is de allereerste kunststof die 100% synthetisch is. De kunststof ontstaat uit de reactie tussen fenol (C2H5OH) en formaldehyde (CH2O) en wordt daarom ook fenolhars genoemd. Bakeliet is bestand tegen hitte en bijtende chemische stoffen, maar ook broos omdat de stof vol holtes zit. Daarom wordt er tijdens het productieproces een vulstof toegevoegd om deze holtes op te vullen.
Hoe kwam Baekeland op het idee om bakeliet te ontwikkelen?
Leo Baekeland gebruikte zijn kennis van scheikunde voornamelijk voor de ontwikkeling van concrete, tastbare toepassingen. In de tweede helft van de 19de eeuw steeg de vraag naar elektrisch isolerende stoffen. Dit zette Baekeland ertoe aan een synthetisch alternatief te zoeken voor het dure en relatief zeldzame natuurproduct schellak. Enter bakeliet!
Waarom kent Bakeliet zo’n succes?
Bakeliet dankt zijn enorme succes aan een combinatie van eigenschappen: het is chemisch inert, elektrisch isolerend en hittebestendig (tot boven de 400° C). Bovendien was het relatief simpel en goedkoop te maken, waardoor het aantal industriële toepassingen met bakeliet de lucht inschoot. Bakeliet wordt, ook vandaag nog, gebruikt in de automobielindustrie, de metaalindustrie, de papierindustrie en de vliegtuigindustrie. Zelfs de schroefdopjes van sommige parfumflesjes en de handvaten van kookpotten worden nog steeds uit bakeliet vervaardigd.
Wat zijn katalinenstukken?
Kataline is een merknaam voor een fenolhars dat in 1927 gepatenteerd werd door the American Catalin Corporation of New York City. Kataline lijkt sterk op bakeliet, maar heeft geen vulstof, waardoor het minder stevig is. Deze drie objecten zijn wél gemaakt door Leo Baekeland, maar bestaan uit een vroegere vorm van bakeliet waar ook nog geen vulstof aan toegevoegd was. Hierdoor lijkt het dus meer op kataline dan op het latere bakeliet. Toch gebruikte Baekeland deze en 9 andere objecten om bakeliet voor te stellen aan het grote publiek.
