Deelcollectie Geschiedenis van de Wetenschappen
Doorheen de negentiende eeuw werden oude instrumenten en toestellen in steeds sneller tempo afgedankt en vervangen door nieuw of performanter materiaal. In het begin van de twintigste eeuw begonnen wetenschapshoogleraar Jan Gillis en een aantal bezielde collega’s te ijveren voor de historische waardering van die oude instrumenten. Hun onderhandelingen met stad en universiteit resulteerden in 1948 in de oprichting van een stadsmuseum voor de geschiedenis van de wetenschappen, ondergebracht in de gebouwen van de voormalige Bijlokeabdij. In het museum waren oude en antieke instrumenten te zien, maar ook persoonlijke voorwerpen en handschriften van bekende Gentse geleerden uit het verleden.
In universiteitshanden
Na de Tweede Wereldoorlog raakte de wetenschappelijke apparatuur steeds sneller verouderd. Hoewel heel wat objecten bij het groot vuil belandden, kon het museum de stroom instrumenten en demonstratiemodellen amper slikken. In 1964 nam de universiteit het museum over - het was ondertussen wegens plaatsgebrek in de achtergebouwen van het huidige MSK gevestigd. In 1994 verhuisde het museum nogmaals, dit keer naar de wetenschapscampus De Sterre, waar de collectie in voormalige militaire loodsen werd ondergebracht.
Nalatenschap van bekende wetenschappers
Ondertussen werd de collectie steeds verder uitgebreid, met computers en zelfs een klystron, een onderdeel van een deeltjesversneller. In de verwervingsstrategie bleef de nadruk op instrumenten liggen. Ook deden de opeenvolgende directeurs inspanningen om collecties rond voorname Gentse wetenschappers te verwerven, zoals de uitvinder Leo Baekeland, de gerenommeerde chemicus August Kekulé en de natuurkundigen Jules Emile Verschaffelt en Desiré Van Monckhoven. Een bijzonder mooie instrumentencollectie is die van hoogleraar Joseph Plateau: ze bevat onder meer de instrumenten waarmee hij optische illusies opwekte, zoals de phenakistiscoop.
Blikvangers
Andere blikvangers zijn de – waarschijnlijk originele – Van Leeuwenhoekmicroscoop van rond het jaar 1665. Een ander opmerkelijk collectiestuk is de grote houten laboratoriumtafel van de gerenommeerde Duitse chemicus en Gents hoogleraar August Kekulé (1829-1896). Het is de allereerste labotafel die de Gentse universiteit aankocht. Vandaag telt de collectie minstens 10.000 objecten en er is een actief verwervingsbeleid, onder leiding van beheerder dr. Kristel Wautier.
Foto's: Geert Roels
